Pulsni oksimetar je uređaj koji omogućava proveru zasićenja arterijske krvi kiseonikom kao i rad srca (puls). Zasićenje kiseonikom ukazuje na procenat hemoglobina u arterijskoj krvi koja je napunjena kiseonikom. To je važan parametar za procenu respiratorne funkcije. Merenje pulsnim oksimetrom je bezbolno i neinvazivno, pogodno za svaki tip pacijenta, od dece do pacijenata u starijoj životnoj dobi. Zahvaljujući njegovom jednostavnom upotrebom, pulsni oksimetar možete koristiti za privatnu upotrebu, kod kuće, kao i u medicinskom sektoru (bolnice, medicinske ustanove).
Za šta se koristi pulsni oksimetar?
Pulsni oksimetar se koristi za procenu nivoa funkcije disajnih organa – što je jedan od vitalnih pokazatelja za praćenje osnovnih funkcija organizma.
Pulsni oksimetar se do sada pokazao kao veoma dobar neinvazivni uređaj u pulsnoj oksimetriji zbog:
- jednostavnosti pri upotrebi,
- kontinuirani monitoring saturacije hemoglobina kiseonikom u arterijskoj krvi, koja se određuje sa
svakim pulsnim udarom (SpO2),
- otsustva biohemijske analize krvi, neinvazivnosti,
- nenarušavanja integriteta kože, neinvazivnost,
- otsustva dodira sa telesnim tečnostima, smanjuje rizik od jatrogenih bolesti,
- brze procene oksigenacije pacijenta, koja omogućava rano otkrivanje hipoksemije pre nastupanja znakova respiratornog distresa (tahikardije, tahiponeje, cijanoze, agitacije i
letargije) koja u poređenju sa fizikalnim nalazom, ima brojne prednosti obzirom da je cijanoza kože u hipoksiji vidljiva tek kada je saturacija kiseonikom manja od 85%.Naveden prednosti doprineli su da pulsni oksimetar bude brzo prihvaćena u kliničkoj praksi.
Pulsni oksimetar se primenjuje za pulsnu oksimetriju prema preporukama Udruženja za intenzivnu negu (eng. The Society for Critical Care Medicine – SCCM,) za:
- kontinuirani monitoring,
- intermitentni monitoring (čija učestalost merenja zavisi od kliničkog stanja pacijenta)
Kontinuirani monitoring se preporučuje:
- kod svih kritično obolelih i povređenih pacijenta i pacijenata sa nestabilnom plućnom funkcijom,
- tokom i/ili neposredno posle operativnog zahvata (male intervencije koje su izvedene sa minimalnom sedacijom ne moraju uvek imati kontinuirani monitoring)
- kada pacijent prima sedaciju zbog dijagnostičke procedure kao što je bronhoskopija, endoskopija gornjih ili donjih partija digestivnog trakta, kateterizacija srca, biopsija jetre ili bubrega,
- kod pacijenta sa obstruktivnim apnea sindromom ili ekstremno gojaznih pacijenata,
- kod pacijenata sa akutnim bolom koji se tretira analgeticima koji mogu izazvati respiratornu depresiju,
- kod pacijenata sa rizikom od desaturacije,
- tokom intra i interbolničkog premeštaja pacijenta,
- tokom hemodijalize.
Pulsna oksimetrija trebalo bi se koristiti kada je pacijent ili ispitanik:
- na oksigenoterapiji,
- tokom lečenja u hipobaričnoj i hiperbaričnoj komori,
- tokom testa na centrifugi,
- treaheostomisan,
- na dugotrajnoj mehaničkoj ventilaciji.
Pulsni oksimetar je vrlo koristan i za zdrave ljude koji jednostavno žele da vrše redovne provere svog zdravstvenog stanja, sportiste i ljude koji vežbaju na velikim nadmorskim visinama (planinari, skijaši).
Koje su normalne vrednosti zasićenosti kiseonikom?
U normalnim uslovima vrednosti bi trebalo da su iznad 95%. Normalan raspon vrednosti je između 94% i 99%. Smanjen opseg je između 90% i 94% i u tom slučaju se preporučuje poseta lekaru. Niska vrednost zasićenosti kiseonikom (<90%) uglavnom ukazuje na osnovne bolesti (respiratorne bolesti, astmu, zastoj rada srca i sl.) i tada je potrebno hitno potražiti medicinsku pomoć. Ljudi sa niskom vrednošću zasićenosti kiseonikom imaju veću verovatnoću da imaju sledeće simptome: nedostatak daha, ubrzan rad srca, slabost, nervozu i izbijanje znoja. Ako se zna da je zasićenost kiseonikom hronično smanjena, potrebno je nadgledanje pomoću pulsnog oksimetra pod medicinskim nadzorom.
Ako imate akutno smanjenu zasićenost kiseonikom, sa ili bez pratećih simptoma, morate se odmah posavetovati sa lekarom jer to može dovesti do situacije opasne po život.
Kako se koristi pulsni oksimetar?
Pulsni oksimetar je sonda sa svetlećim diodama (light-emitting diodes –LEDs) ili detektor sonda koja je preko kabela povezana sa oksimetrom, sa kojim čini sistem za pulsnu oksimetriju — namenjen za procenu zasićenja (saturacije) hemoglobina kiseonikom.
Korišćenje pulsnog oksimetra je veoma jednostavno: Ubacite jedan prst u otvor za prst pulsnog oksimetra kao i držite ga mirno. Pritiskom tastera funkcije otpočnite merenje. Udobno se smestite i ne pomerajte telo tokom merenja . Nakon nekoliko sekundi dolazi do očitavanja merenja na displeju uređaja. Potrebno je napomenuti da bi pre merenja trebalo obratiti pažnju na sledeća uputstva:
- Na prstu ne sme biti laka za nokte, veštačkih noktiju ili druge kozmetike
- Obezbedite da nokat prsta koji se meri bude dovoljno kratak da vrh prsta prekriva senzorski element u kućištu
- Držite ruku, prst i telo mirno tokom merenja
